Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Hồng Sơn phát biểu tại Hội thảo

Đồng chủ trì Hội thảo khoa học có Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Hồng Sơn; Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Lê Văn Lợi; Phó Thống đốc Thường trực NHNN Việt Nam Đào Minh Tú và Tổng Giám đốc NHCSXH Dương Quyết Thắng. Hội thảo còn có sự tham dự của hơn 200 đại biểu là đại diện một số Bộ, ban, ngành Trung ương, đại diện lãnh đạo các địa phương, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý kinh tế và các trường đại học và doanh nghiệp.

Báo cáo Kết quả thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW và vai trò của tín dụng chính sách xã hội trong thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, Tổng Giám đốc NHCSXH Dương Quyết Thắng cho biết: Ngay sau khi Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị số 40-CT/TW và Kết luận số 06-KL/TW, NHCSXH đã chủ động xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị, Kết luận và tổ chức thực hiện; trong đó, trọng tâm là phối hợp với các Bộ, ngành và các cơ quan có liên quan nghiên cứu tham mưu Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ những khó khăn về nguồn lực và ban hành mới, sửa đổi, bổ sung các cơ chế liên quan đến tín dụng chính sách xã hội để phù hợp với thực tế trong từng thời kỳ. NHCSXH các cấp tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương cùng cấp để triển khai có hiệu quả tín dụng chính sách xã hội trên địa bàn nhằm thực hiện hiệu quả các Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi…

Đoàn Chủ tịch điều hành Hội thảo

Qua 10 năm triển khai, đến ngày 30/4/2024, tổng nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đạt trên 373 nghìn tỷ đồng, tăng 235.745 tỷ đồng (gấp 2,72 lần) so với khi bắt đầu thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW, tốc độ tăng trưởng bình quân hằng năm đạt 10,6%. Đặc biệt, kể từ khi có Chỉ thị số 40-CT/TW, các địa phương trong cả nước đã chú trọng, quan tâm cân đối, ưu tiên bố trí ngân sách địa phương ủy thác qua NHCSXH để bổ sung nguồn vốn cho vay. Đến ngày 30/4/2024, nguồn vốn nhận ủy thác từ địa phương các cấp đạt 45.766 tỷ đồng, chiếm 12,3%/tổng nguồn vốn, tăng 41.874 tỷ đồng so với trước khi có Chỉ thị số 40-CT/TW. 100% đơn vị cấp tỉnh, cấp huyện đã cân đối, ủy thác vốn ngân sách địa phương sang NHCSXH để bổ sung nguồn vốn cho vay.

Đây cũng là cơ sở để NHCSXH đảm bảo hoàn thành 100% chỉ tiêu, kế hoạch tăng trưởng tín dụng được Thủ tướng Chính phủ giao trong 10 năm qua, tạo điều kiện giúp trên 20,6 triệu lượt hộ nghèo và đối tượng chính sách khác được vay vốn với doanh số cho vay đạt 706.668 tỷ đồng. Tính đến ngày 30/4/2024, tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách đạt trên 346 nghìn tỷ đồng, tăng gần 218 nghìn tỷ đồng so với cuối năm 2014, với hơn 6,8 triệu hộ nghèo và các đối tượng chính sách đang còn dư nợ, tốc độ tăng trưởng bình quân hằng năm đạt 10,5%. Tỷ lệ nợ quá hạn và nợ khoanh giảm từ 0,93%/tổng dư nợ (khi bắt đầu thực hiện Chỉ thị) xuống còn 0,56%/tổng dư nợ, trong đó nợ quá hạn chiếm 0,2%/tổng dư nợ (thời điểm 30/4/2024), thực hiện tốt mục tiêu bảo toàn, phát triển vốn cho Nhà nước.

Tổng Giám đốc NHCSXH Dương Quyết Thắng báo cáo kết quả triển khai thực hiện tín dụng chính sách xã hội

Nước ta có 53 DTTS với hơn 14 triệu người, chiếm 14,7% dân số cả nước; trong đó, vùng DTTS và miền núi với trên 2/3 số đối tượng diện hộ nghèo của cả nước. Vì vậy, sau khi Chỉ thị 40-CT/TW được ban hành, Quốc hội đã đẩy mạnh thể chế hóa, giao Chính phủ triển khai thực hiện nhiều chương trình tín dụng chính sách, trong đó có Nghị quyết số 111/2024/QH14, ngày 05/2/2024 về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, nhằm bổ sung thêm nguồn vốn để thực hiện tín dụng chính sách phát triển kinh tế - xã hội ở vùng DTTS và miền núi, Quốc hội đã cho phép các địa phương trong khả năng cân đối ngân sách có thể ủy thác nguồn vốn qua NHCSXH để hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm, ổn định kinh tế, hỗ trợ cải thiện nhà ở; phát triển các sản phẩm thuộc chương trình mỗi xã một sản phẩm; duy trì và phát triển các làng nghề truyền thống; phát triển du lịch nông thôn, nhất là vùng DTTS và miền núi.  Những chính sách này đi vào đời sống đã đưa khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các hộ nghèo, cận nghèo DTTS tăng rõ rệt, dòng vốn luân chuyển cho vay ngày càng tăng. Đến ngày 31/3/2024, dư nợ cho vay đồng bào DTTS và miền núi đạt 120.115 tỷ đồng, chiếm 35,3% tổng dư nợ tại NHCSXH, với trên 2,2 triệu khách hàng còn dư nợ. Trong đó, dư nợ đối với khách hàng là hộ DTTS là 83.186 tỷ đồng, với trên 1,5 triệu khách hàng còn dư nợ, chiếm 24,45% tổng dư nợ tại NHCSXH, bình quân 54 triệu đồng/hộ DTSS, trong đó bình quân chung là 49,7 triệu đồng.

Tham luận tại Hội thảo, Vụ trưởng Vụ tín dụng các ngành kinh tế NHNN Hà Thu Giang cho biết: Quán triệt các Nghị quyết của Đảng, trọng tâm là Chỉ thị số 40-CT/TW, Kết luận số 06-KL/TW, với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động tiền tệ, tín dụng, ngân hàng, NHNN đã chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ NHCSXH thực hiện hiệu quả các chương trình, chính sách tín dụng đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách như: xây dựng khuôn khổ pháp lý về mô hình, tổ chức hoạt động tín dụng chính sách xã hội - một cấu phần quan trọng trong tổng thể hoạt động tín dụng ngân hàng; chỉ đạo các tổ chức tín dụng tích cực đồng hành cùng NHCSXH trong việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị được giao, thông qua việc duy trì 2% số dư tiền gửi tại NHCSXH và mua trái phiếu NHCSXH được Chính phủ bảo lãnh. Đến nay, hai nguồn vốn này chiếm tỷ trọng gần 60% trên tổng nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội. Trong giai đoạn đất nước bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, NHNN đã kịp thời tái cấp vốn 0% để NHCSXH thực hiện chính sách cho vay hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Cùng với việc hoàn thiện hệ thống chính sách tín dụng xã hội, tăng quy mô và tính bền vững cho nguồn vốn tín dụng chính sách, sự vào cuộc của cấp ủy chính quyền địa phương và tổ chức chính trị - xã hội theo phương châm “Nhà nước, doanh nghiệp và nhân dân cùng làm”, “Trung ương và địa phương cùng làm” đã cộng hưởng thêm và làm rõ thêm hiệu quả của một công cụ chính sách đầy tính nhân văn và phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

Đông đảo các đại biểu là các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, các doanh nghiệp tham dự Hội thảo

Tại Hội thảo, các diễn giả đều thống nhất kết quả đạt được qua 10 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW là đáng khích lệ. Các đối tượng được hưởng thụ chính sách ngày càng được mở rộng; mức cho vay ngày càng được nâng cao và thời hạn cho vay dài hơn. Nguồn vốn tín dụng chính sách có sự tăng trưởng vượt bậc, tốc độ tăng trưởng ổn định qua các năm. Tỷ lệ tăng trưởng tín dụng, số lượt người được vay vốn tín dụng ngày càng tăng, chất lượng tín dụng được nâng cao. NHCSXH đã thiết lập được mô hình tổ chức, phương thức hoạt động, phương thức cho vay đặc thù, hiệu quả, phù hợp, phát huy được vai trò và sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị…

Đồng thời, các diễn giả và tham luận trong Hội thảo cũng chỉ ra vẫn còn một số hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong hoạt động tín dụng chính sách như: Một số cấp ủy, chính quyền chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động tín dụng chính sách xã hội. Một số chính sách tín dụng có mức vay còn thấp, chậm được điều chỉnh, chưa phù hợp với nhu cầu đầu tư, thực tế diễn biến của giá cả thị trường. Chất lượng tín dụng chưa đồng đều giữa các vùng, địa phương. Nguồn lực thực hiện các chương trình tín dụng chính sách xã hội chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân và yêu cầu đảm bảo của chương trình; cơ cấu nguồn vốn chưa thực sự hợp lý và đảm bảo tính bền vững. Việc lồng ghép, phối hợp giữa các chương trình, dự án kinh tế - xã hội với tín dụng chính sách xã hội chưa hiệu quả.

Bên cạnh đó, tình hình thế giới diễn biến phức tạp, khó lường tạo ra thời cơ và thách thức đan xen lẫn nhau đã đặt ra nhiều vấn đề mới cho việc triển khai thực hiện tín dụng chính sách xã hội. Diễn biến kinh tế - xã hội trong nước tiếp tục chịu “tác động kép” từ các yếu tố bất lợi từ bên ngoài, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, dịch bệnh, vấn đề già hóa dân số đã đặt thêm nhiều áp lực cho việc đảm bảo phúc lợi xã hội, giảm nghèo bền vững. Đây là những vấn đề ảnh hưởng lớn tới công tác thực hiện tín dụng chính sách xã hội. Mặc dù vậy, nếu có những biện pháp đột phá dựa trên việc dự đoán đúng tình hình, lựa chọn thời điểm thích hợp để tận dụng thời cơ để tiếp tục nâng cao hơn nữa chất lượng của tín dụng chính sách xã hội, hoàn toàn có thể vượt qua được những thách thức đang đặt ra.

Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Lê Văn Lợi phát biểu bế mạc Hội thảo

Trước bối cảnh đó, các nhà khoa học, chuyên gia, nhà lãnh đạo, quản lý đã đề xuất nhiều giải pháp thiết thực, hiệu quả để tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội. Trong đó, cần tập trung thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp. Đó là tiếp tục phổ biến, quán triệt và tổ chức thực hiện tốt Chỉ thị số 40-CT/TW và Kết luận số 06-KL/TW; tăng cường vai trò lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền đối với tín dụng chính sách xã hội; hoàn thiện cơ chế, chính sách về huy động, quản lý và sử dụng nguồn lực tài chính, về đối tượng, địa bàn, mức cho vay, lãi suất,… Cân đối, ưu tiên nguồn ngân sách Nhà nước, ngân sách địa phương, đồng thời thu hút các nguồn vốn hợp pháp khác cho tín dụng chính sách xã hội. Đồng thời, tăng cường sự phối hợp của các cấp, các ngành trong thực hiện tín dụng chính sách xã hội; phát huy hơn nữa hiệu quả, vai trò của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong giám sát, phản biện xã hội và thực hiện các hoạt động nhận ủy thác.

Đối với NHCSXH, cần chủ động tham mưu các Bộ, ngành triển khai hiệu quả các giải pháp tại Chiến lược phát triển NHCSXH đến năm 2030 nhằm thực hiện mục tiêu phát triển theo hướng tăng cường tính chủ động, ổn định, bền vững; nâng cao năng lực quản trị, điều hành; xây dựng nền tảng ngân hàng số, đa dạng hóa sản phẩm, phát triển các loại hình dịch vụ phù hợp đem lại tiện ích tốt hơn cho người nghèo và các đối tượng chính sách khác; tăng cường công tác đào tạo cán bộ, kiện toàn, bồi dưỡng nhân sự của hệ thống NHCSXH để thực hiện tốt công tác tín dụng chính sách xã hội trong tình hình mới, tiếp tục khẳng định vị trí, là “nhà cung cấp tài chính vi mô lớn nhất Việt Nam và châu Á”.

Phát biểu tổng kết và bế mạc Hội thảo, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Lê Văn Lợi cho biết: Các tham luận, ý kiến phát biểu của các đại biểu tham dự Hội thảo đã cung cấp những cơ sở khoa học, thực tiễn và sự cần thiết của việc đề xuất, kiến nghị Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội trong bối cảnh mới. Đóng góp của các đồng chí lãnh đạo, nhà khoa học và các chuyên gia tại Hội thảo đã trình bày cụ thể cơ sở khoa học, bài học kinh nghiệm thực tiễn để góp phần phục vụ cho việc xây dựng Đề án “Tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2024 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội”.